ކޮލަމް އައްޑޫ ވާހަކަ: ކުރީގެ ރައީސުންނަށް ކުރާ ބޭކާރު ހަރަދު ކުޑަކުރަންޖެހޭ

ކުރީ ދުވަހަކު އަޅުގަނޑު ލިއުނު ލިއުމެއްގައި ރަށްރަށުގެ ކައުންސިލް ތަކުގެ ކައުންސިލަރުންގެ މުސާރަ އަށް މަހަކު ފަނަރަ ވަރަކަށް މިލިއަން ރުފިޔާ ބޭކާރު ކުރާ ވާހަކަ ލިއުނީމެވެ. މަޖުލީހުގެ ކުރީގެ މެމްބަރުންގެ އިނާޔަތްތަަކަށް މަހަކު އެތައް ލައްކަ ރުފިޔާއެއް ބޭކާރުވާ ވާހަކަ ލިއުނީމެވެ. އަދި ދުނިޔޭގެ އެކި ޤައުމުތަކުގައި ޤާއިމްކޮށްފައި ހުރި ދިވެހި އެމްބަސީތަކަށް އެތައް ސަތޭކަ މުއައްޒަފުން ލައިގެން، ބައެއް މުއައްޒަފުންނަށް މަހަކު އެތައް ލައްކަ ރުފިޔާގެ މުސާރަ ދެމުން، ސިޔާސީ މީހުންގެ އަނބި ދަރީންނަށް އެތަންތަނުން މުސާރަ ދިނުމަށް ކުރާ ބޭކާރު ހަރަދުގެ ވާހަކަ ލިއުނީމެވެ. އަދި ކޮންމެ ފަސް އަހަރަކުން މަޖުލީހުގެ މެމްބަރުންގެ އަދަދު އިތުރުވާ ގޮތަށް އޮތް އޮތުންވެސް ބަދަލު ކުރަންޖެހޭ ވާހަކަ ލިއުނީ މެވެ. މިލިސްޓަށް އަދި އިތުރު ކުރަންޖެހޭ މުހިއްމު ދެކަމެއް އެބައޮތެވެ. ދައުލަތުގެ ހަރަދު ކުޑަކޮށް، ރައްކާ ކުރެވޭ ފައިސާއިން ރައްޔިތުންނަށް ކަމެއް ކޮށްދިނުމުގެ މަޤްސަދުގައެވެ.

ކުރީގެ ރައީސުންގެ ގޮތުން، ދައުލަތުން މަހަކު އެތައް ލައްކަ ރުފިޔާގެ އިނާޔަތް ނަންގަވާ ހަތަރު ރައީސަކު މިވަގުތު އެބަ ތިއްބެވިއެވެ. މިގޮތުން އިނާޔަތް ލިބިވަޑައިގަންނަވާ ކުރީގެ ހަތަރު ރައީސުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ގިނަ ފައިސާ ނަންގަވަނީ ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫނެވެ. 2010 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން މިއިނާޔަތް ދޭން ފެށިފަހުން ފާއިތުވި ތޭރަ އަހަރުތެރޭގައި ރައީސް މައުމޫން ވަނީ ދައުލަތުން، އިނާޔަތުގެ ގޮތުގައި، ގާތްގަނޑަކަށް 55 މިލިއަން ރުފިޔާ ނަންގަވާފައެވެ. އެއީ އެވްރެޖް ކޮށް އަހަރަކު 4.1 މިލިއަން ރުފިޔާ، ނުވަތަ އެވްރެޖް ކޮށް މަހަކު ގާތްގަނޑަކަށް ތިނެއް ބައި ލައްކަ ރުފިޔާ އެވެ. މައޫމޫންގެ އަނބިކަނބަލުންގެ ގޭގައި އުޅުއްވި ނަމަވެސް އެކަމަޑޭޝަން އެލަވެންސްގެ ގޮތުގައިވެސް އަހަރަކު ހަލައްކަ ރުފިޔާ ނަންގަވައެވެ.

މައުމޫނަށް ފަހު ދެން އެންމެ ގިނަ އެލަވެންސް ނަންގަވާ ކުރީގެ ރައީސަކީ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދެވެ. ފާއިތުވި ދިހަ އަހަރު ތެރޭގައި ރައީސް ނަޝީދު ވަނީ ދައުލަތުން 33 ވަރަކަށް މިލިއަން ރުފިޔާ، އެލަވެންސްގެ ގޮތުގައި ނަންގަވާފައެވެ. އަދި ކުރީގެ ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު ވަހީދު ވަނީ ފާއިތުވި ނުވަ އަހަރުތެރޭ 23 މިލިއަން ރުފިޔާ، އެލަވެންސްގެ ގޮތުގައި، ދައުލަތުން ނަންގަވާފަ އެވެ. ކުރީގެ ރައީސުންގެ އިނާޔަތް އެންމެ މަދުން ނަންގަވާފައި ވަނީ ރައީސް ޔާމީނެވެ. ފަސް އަހަރު ތެރޭ ރައީސް ޔާމީން ނަންގަވާފައި ވަނީ ގާތްގަނޑަކަށް ހަތަރު މިލިއަން ރުފިޔާ އެވެ.

ހަތަރު ރައީސުންގެ އިނާޔަތް އެއްކޮށްލުމުން ފާއިތުވި ތޭރަ ވަރަކަށް އަހަރުތެރޭ ދައުލަތުން 115 މިލިއަން ރުފިޔާ މި ހަތަރު ބޭފުޅުން ނަންގަވާފައި ވެއެވެ. އެއީ ކިތައް ހޮސްޕިޓަލް ތޯއެވެ؟ ކިތައް ކްލާސް ރޫމް ތޯއެވެ؟ ކިތައް ބަނދަރު ތޯއެވެ؟ ކުރީގެ ރައީސުންނަށް އެމްއެންޑީއެފް ގެ ސެކިއުރިޓީ އާއި މަހަކު ޖުމްލަ އެއްލައްކަ ރުފިޔާގެ އެލަވެންސެއް ދިނުން ރަނގަޅެވެ. އެހެން އެކަން އޮތްނަމަ ތޭރަ އަހަރުތެރޭ 55 މިލިއަން ރުފިޔާ ލިބިވަޑައިގަތް މައުމޫނަށް، ތޭރަ އަހަރު ތެރޭ ލިބިވަޑައިގަތީހީ ސޯޅަވަރަކަށް މިލިއަން ރުފިޔާ އެވެ. ދައުލަތުން ސެކިއުރިޓީ އާއި އެކު މަހަކު އެއްލައްކަ ރުފިޔާ މަދީތޯއެވެ؟

2023 ގެ ފަހުން، އިބޫ ސޯލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ލިބިވަޑައި ނުގެންފިނަމަ ކުރީގެ ފަސް ރައީސުން ތިއްބަވާނެ އެވެ. 2028 ގެ ފަހުން އެފަދަ ހަ ރައީސުނުް ވެސް ތިއްބަވާފާނެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖުލީހުގެ ކުރީގެ މެމްބަރުންނަށް ހެސްކިޔާފަ އިނާޔަތް ދީފައި، ކުރީގެ ރައީސުންނަށް މިލިއަނުން އިނާޔަތް ދީފައި، ބޭކާރު ކައުންސިލަރުން ނާއި، ބޭކާރު ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރުންތައް ލައިގެން، ބޭކާރު އެމްބަސީތައް ހަދައިގެން، ބިލިއަނުން ތަޅައި ބުރުއްސާއިރު ރައްޔިތުން އުޅެން ޖެހިފައި މިވަނީ އަނގަޔާ އަތާ ދިމާނުވެގެންނެވެ.

މިހާރުވެސް ސޯޝްލް މީޑިއާގައި ދައުރުވަނީ ރައީސް ސޯލިހު ދަތުރު ކުރައްވަން ހަތް މިލިއަން ރުފިޔާ (ބައި ބިލިއަން ޑޮލަރު) ގެ އަގު ހުރި މާސީޑީޒް ބެންޒް ކާރެއް ސަރުކާރުން ގަންނަން އުޅޭ ވާހަކައެވެ. ސިޔާސީ ވެރީންނާއި އެމީހުންގެ އާއިލާތަކަށް ހެސް ކިޔާފަ އެލަވެންސާއި މުސާރަ އޮއްސަނީ އެވެ. އެމްބަސީ ތަކުގައި ތިބޭ މުއައްޒަފުންގެ އާއިލީ އެލަވެންސް އަށް އެކަނިވެސް އަހަރަކު މިލިއަން ރުފިޔާ އަރައެވެ. "ރައްޔިތުންގެ" މަޖުލީހުގެ މެމްބަރުންނާއި، މިނިސްޓަރުންނާއި، އެމީހުންގެ އަނބި ދަރީންނަށް ދައުލަތުން ހިލޭ ބޭސްފަރުވާ ދެއެވެ. ސިންގަޕޫރުން ނުވަތަ ބެންކޮކުން ބޭސް ކުރިއަސް ހަމަ ހިލެއެވެ. އަނބިދަރީންނާއި މައިން ބަަފައިންނަށް އެއާރޕޯރޓްގެ ވީއައިޕީ ހިލެއެވެ. އޮފިޝަލް ޕާސްޕޯޓް ލިބެއެވެ. މިމީހުން ހަމަ އުދުހެނީ އެވެ. ރައްޔިތު މީހާ، އަތްމަތި ދަތިވެ، ބޮލުން އިސްތަށި އުފުރަނީ އެވެ.

ކުރީގެ ރައީސުނުްގެ އިނާޔަތް ވެސް މަހަކު އެއްލައްކަ ރުފިޔާ އަށް ކުޑަ ކުރަން ފެނެއެވެ. އަދި ސިޔާސީ ޕާޓީ ތަކަށް ދައުލަތުން ދޭ ފައިސާ ވެސް އެކީ އެކަށް ހުއްޓާލަން ޖެހެއެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ނިޒާމަކީ އެމްޑީޕީ އިން މި ގައުމަށް ޖެއްސި ބަލާ - ވެރިކަމެކެެވެ! ސިޔާސީ ޕާޓީ ތަކާއެކު، ބޭކާރު ސިޔާސީ މަޤާމްތައް އުފެދި، ޤައުމު ބައިބައިވުން ނޫން ކަމެއް ނުވެއެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީތަކަށް ދައުލަތުންދޭ އިނާޔަތްތައް މިހާރުން މިހާރަށް ހުއްޓާލަން ފެނެއެވެ. އަތޮޅުވެރީންނާއި، ކަތީބުން ތިބެފައި، ރަނގަޅު ރައީސަކާއި ކެބިނެޓެއް އޮތުމުން މިޤައުމަށް ފުދެއެވެ. އެގޮތް މާރަނގަޅެވެ. އިސްރާފް ވެސް މާކުޑައެވެ. ކޮރަޕްޝަން ވެސް މާކުޑައެވެ. މިޒަމާނުގައި އެފަދަ ލުއި ނިޒާމެއް އޮވެއްޖެ ނަމަ ޒިއްމާދާރު ކުރުވަން ވެސް މާފަސޭހަ ވާނެއެވެ. ނައިބު ރައީސްގެ މަގާމަކީ ވެސް ހަމަ ސިޔާސީ ބޭނުމަށް އޮންނަ ބޭކާރު ހަރަދެކެވެ. ގަނޑުވަރަކާއި ބޮޑު މުސާރައެއް ދިފައި ހުންނަ ރައީސްގެ "ބޯއި" އެކެވެ. ނައިބު ރައީސްކަން ވެސް އުވާލަންވީ އެވެ. އިސްރާފާއި ކޮރަޕްޝަން ބޮޑު މި ނިޒާމް ނިމުމަކަށް ގެންނަން ޖެހެއެވެ. މިބޭކާރު ހަރަދުތަކާއި އިސްރާފް ހުއްޓުވަން ޖެހެއެވެ. ވެރިކަން ފެށިގެން އަންނަނީ ރައްޔިތުންގެ ކިބައިންނޭ ބުނެ، ރައްޔިތުން ގުނބޯ ހައްދައިގެން މިކުރާ ބަލާ - ވެރިކަން ނިމުމަކަށް ގެނެސް "ވެރީން" ނަކީ ހަމަ ހަޤީގަތުގައިވެސް ރައްޔިތުންގެ ޙާދިމުންނަށް ހަދަން އެބަޖެހެއެވެ. މިބަދަލުތައް މެނިފެސްޓޯއެއްގައި ހިމަނުއްވައިގެން 2023 ގައި ރައްޔިތުން "އަރިހަށް" ވަޑައިގަންނަވާނީ ކޮން ކެންޑީޑޭޓެއް ތޯއެވެ؟ އަޅުގަނޑުގެ ވޯޓު އެފަދަ ބޭފުޅަކަށެވެ!